Wydział Filozofii, a wcześniej Instytut Filozofii, powstał w 2008 roku poprzez wyłączenie z Instytutu Filozofii i Socjologii wydziałowej Katedry Socjologii. Ale historia Wydziału jest w rzeczywistości o wiele dłuższa. Trzonem tej historii oraz obecnego stanu Wydziału jest ponad dwudziestoletnia działalność Katedry Filozofii. Istniejąc przez większość czasu w ramach Wydziału Humanistycznego i nie posiadając własnego kierunku studiów, Katedra Filozofii realizowała działalność dydaktyczną na prawie wszystkich kierunkach studiów wszystkich wydziałów, najpierw Wyższej Szkoły Pedagogicznej, później Akademii Bydgoskiej i na koniec – po przekształceniu w Instytut – Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Pracownicy Katedry prowadzili zajęcia z tak różnorodnych przedmiotów jak: filozofia, historia filozofii, filozofia współczesna, logika, etyka i estetyka, dbając nie tylko o poziom pracy dydaktycznej, ale też o własny rozwój naukowy.

Spośród różnego rodzaju działalności naukowej jako szczególnie ważne w historii pracy Katedry należy wymienić przede wszystkim istnienie przez dłuższy czas seminarium magisterskiego (dla studentów studiów niefilozoficznych) oraz magistersko-doktoranckiego, czego skutkiem było powstanie wielu prac magisterskich i doktorskich z zakresu filozofii. Inicjatorem i prowadzącym seminarium był prof. Stefan Sarnowski, zarazem wieloletni kierownik Katedry Filozofii. Obecnie Dziekanem Wydziału Filozofii jest prof. dr hab. Dariusz Łukasiewicz – członek Prezydium Komitetu Nauk Filozoficznych Polskiej Akademii Nauk oraz wielu Towarzystw Naukowych, Komitetów Redakcyjnych wysoko punktowanych czasopism krajowych i zagranicznych. Prof. Łukasiewicz kieruje Wydziałem (a wcześniej – Instytutem) nieprzerwanie od 2007 roku.

O ostatnich ważnych przemianach w Wydziale Filozofii może najlepiej świadczyć poziom rozwoju naukowego pracowników. Kadra naukowo-dydaktyczna to: profesor tytularny, dziewięciu doktorów habilitowanych i czworo doktorów. Pracownicy Wydziału Filozofii  posiadają kompetencje i uprawiają badania we wszystkich podstawowych naukach filozoficznych, takich jak: historia filozofii, logika, epistemologia oraz etyka i estetyka. Do najważniejszych obszarów badawczych pracowników Wydziału, wyróżniających go na mapie filozoficznej Polski, należą badania nad polską szkołą logiczną i filozoficzną, w szczególności Szkołą Lwowsko-Warszawską. Wydział Filozofii współpracuje w tym zakresie bardzo ściśle z Wydziałem Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego i z Centrum Badań nad Tradycją Szkoły Lwowsko-Warszawskiej działającym w Uniwersytecie Warszawskim.  Poza tym od wielu lat Wydział Filozofii współpracuje z Uniwersytetem w Lotaryngii i centrum badawczym CNRS w Nancy we Francji. Owocem tej współpracy były wspólne konferencje i publikacje o zasięgu międzynarodowym.

Wydział Filozofii organizował ważne i cieszące się dużym zainteresowaniem konferencje naukowe, zarówno krajowe, jak i międzynarodowe, m.in. „The Right to Believe: Perspectives in Religious Epistemology” (2010), „Ontological Proofs Today” (2011), „Wybitne kobiety w szkole lwowsko-warszawskiej” (2014), „150 lecie urodzin – Kazimierz Twardowski: Mistrz i Nauczyciel” (2016), „Logika a filozofia w Szkole Lwowsko-Warszawskiej: Filozoficzne implikacje logiki” (2017), „Rola Szkoły Lwowsko-Warszawskiej w Odzyskaniu i Utrwalaniu Polskiej Niepodległości” (2018). Od roku 2020 Wydział Filozofii corocznie organizuje ogólnopolskie konferencje naukowe „Bydgoskie Spotkania Filozoficzne”. Ostatnia jak dotąd odsłona konferencji odbyła się pod nazwą „Perspektywy Współczesnej Filozofii Religii” (2022) i zgromadziła wybitnych przedstawicieli wielu krajowych ośrodków naukowych. Kolejna edycja spotkań planowana jest na jesień 2024 roku.

Aktualnie Wydział angażuje się także w szereg udanych przedsięwzięć mających na celu popularyzację filozofii. Do ostatnich należą współorganizacja Festiwalu Filozofii, który odbył się jesienią 2022 roku w Centrum Nauki i Kultury Młyny Rothera, gromadząc łącznie kilkuset słuchaczy zainteresowanych filozoficznymi debatami, wykładami otwartymi i warsztatami. Wydział współpracuje także z Fundacją Koherencje, która zajmuje się promocją filozofii i muzyki. Nowatorska w skali kraju idea „wykładokoncertów” doczekała się już kilku udanych realizacji, w ramach których pracownicy naszego Wydziału wygłaszali wykłady otwarte poświęcone szeroko rozumianej filozofii muzyki (m.in. w Bydgoskim Centrum Organizacji Pozarządowych i Wolontariatu, Młynach Rothera i w salach koncertowych Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego).

W obszarze dydaktyki Wydział Filozofii oferuje aktualnie dwa kierunki studiów: od 2007 roku filozofię (I i II stopnia), a od 2023 także kognitywistykę. Wydział posiada pełnię uprawnień akademickich i naukowych, tym samym ma prawo nadawania stopnia doktora i doktora habilitowanego w dyscyplinie filozofia. Jest to efektem wysokiego poziomu badań naukowych pracowników Wydziału, publikowanych w postaci monografii i artykułów w wysoko punktowanych czasopismach polskich i zagranicznych. Wydział posiada też pozytywną opinię Polskiej Komisji Akredytacyjnej (2017).

Baza naukowo-dydaktyczna

Instytut dysponuje odpowiednimi salami do prowadzenia zajęć wykładowych, ćwiczeniowych i seminaryjnych na kierunku filozofia w budynku, w którym się mieści.

Instytut nie posiada własnej biblioteki, lecz ze względu na bardzo dogodną lokalizację doskonałym miejscem do korzystania z literatury naukowej jest oddalona o ok. 300 metrów od siedziby Instytutu Biblioteka Główna UKW wraz z Czytelnią Główną i Czytelnią Czasopism. Oczywiście dla studentów i pracowników Instytutu dostępne są także inne biblioteki UKW, jak chociażby Biblioteka Psychologiczna, Biblioteka Nauk Ścisłych i Przyrodniczych, Biblioteka Polonistyczna czy Biblioteka Nauk Historycznych, Politycznych i Prawnych. Ze względu na bliskość Torunia możemy też korzystać ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej UMK. Status biblioteki naukowej posiada również Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy. Ponadto zbiory filozoficzne znajdują się w jeszcze jednej bibliotece położonej w pobliżu Instytutu – w Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej w Bydgoszczy.

Podstawową bazą, jeśli chodzi o literaturę naukową, jest dla studentów i pracowników Instytutu jednak Biblioteka Główna UKW. Dobra współpraca z Dyrekcją Biblioteki zapewnia stały dopływ książek i czasopism, konsultowany pod względem jakościowym i ilościowym przez Instytut. Obecnie Biblioteka posiada ok. 16-tysięczny zbiór książek z zakresu filozofii, reprezentatywny dla wszystkich jej dziedzin. Dużą część zbioru stanowi klasyka filozofii jako literatura źródłowa, a także najnowsze dzieła, tak prace typu monograficznego jak i podręcznikowego.

Na oddzielne przedstawienie zasługuje stan zasobów Biblioteki, jeśli chodzi o czasopisma. Pod kątem filozofii sytuacja jest tu szczególnie dobra. W czytelni dostępna jest większość filozoficznych czasopism polskich, tak współczesnych, jak też historycznych (często bardzo cennych z naukowego punktu widzenia). Ponadto w wersji elektronicznej Biblioteka zapewnia dostęp do polskich i zagranicznych baz danych, w tym do ok. 250 tytułów z filozofii dostępnych w bazie EBSCO.